Chương 23

Giải quyết xong chuyện học cấp hai, cả Nhan Nham và Diệp Kỳ đều thở phào nhẹ nhõm. Diệp Kỳ mơ hồ cảm thấy cuộc đời mình đã có sự thay đổi long trời lở đất, đang dần đi về phía tốt đẹp hơn. Nghĩ vậy, ánh mắt cậu nhìn Nhan Nham trở nên dịu dàng đến mức khó tin. 

Tất cả những thay đổi này đều bắt đầu từ buổi chiều đầu hạ năm ngoái, khi Nhan Nham đẩy cửa bước vào nhà cậu. Suốt một năm qua, trong lòng cậu luôn ngập tràn sự biết ơn, cảm tạ ông trời đã đưa Nhan Nham đến bên cạnh mình. 

Một thiếu niên mười bốn tuổi, đem sự cảm kích và thứ tình cảm ngây ngô giấu thật sâu trong lòng, âm thầm thề rằng nhất định sẽ tốt với Nhan Nham, đặt cô lên vị trí còn quan trọng hơn chính bản thân.

Hai người trở về nhà, tiếp tục vùi đầu lo sự nghiệp. Trong thời đại này, có việc làm nghĩa là có hy vọng, có tương lai. Với Nhan Nham thì đơn giản chỉ là để giết thời gian, bằng không cuộc sống sẽ quá tẻ nhạt. 

Ở thời điểm mà làm gì cũng bất tiện, trốn trong một ngôi làng nhỏ để “phát triển âm thầm” cũng là chuyện thú vị. Cô làm việc chắc chắn, nhìn cuộc sống từng chút thay đổi, trong lòng cũng thấy thành tựu. Bây giờ tình hình hỗn loạn bên ngoài vẫn chưa lan đến ngôi làng hẻo lánh này, nơi đây vẫn còn yên bình.

Khí thế của Diệp Kỳ thì dồi dào hơn nhiều. Sau mấy năm sống trong cảnh ăn chẳng no, bây giờ hiếm khi có được hy vọng, toàn thân cậu tràn đầy sức mạnh tích cực, làm gì cũng phấn chấn, hăng hái. 

Hầu hết công việc cậu đều tự mình gánh, chẳng cần Nhan Nham làm gì, cô chỉ cần nói, chỉ cần chỉ huy là đủ. Cậu hoàn toàn không cảm thấy việc một cô bé mười một tuổi biết nhiều như vậy có gì kỳ lạ. Đúng thế, bây giờ Diệp Kỳ có một niềm tin mù quáng: Nhan Nham chính là tuyệt vời như thế!

Còn chuyện làm vậy trong hoàn cảnh hiện tại có nguy hiểm không, Diệp Kỳ cũng đã nghĩ đến. Nhưng cậu không mấy lo lắng, vì trại nuôi dựng trong núi sâu, dù có bị phát hiện cũng chẳng ai biết là của cậu.

Lúc Nhan Nham tốt nghiệp tiểu học, anh cả Nhan Hồng Chuyên cũng tốt nghiệp cấp hai. Anh ta không thi đỗ cấp ba, cũng không vào được trường nghề. Kết quả này Nhan Nham chẳng hề bất ngờ. 

Ba đứa con trai nhà họ Nhan đều học hành tệ hại, kể cả em út Nhan Thế Ngọc đang học tiểu học. Ngược lại, ba cô con gái thì học hành đều ổn, em gái út Nhan Hồng Ngọc cũng không kém. Ở kiếp trước, cô ta thi đỗ trường y tá, sau khi tốt nghiệp thì làm điều dưỡng.

Nhan Hồng Chuyên sau đó bỏ học, vốn dĩ nên theo người nhà xuống đồng kiếm công điểm. Nhưng vợ chồng nhà họ Nhan lại rất coi trọng con trai trưởng, dốc hết tích cóp còn đi trước vay thêm sản xuất đội một khoản, cuối cùng mới lo lót cho anh ta vào trạm cơ khí nông nghiệp trong thị trấn làm học việc. Nếu thể hiện tốt, sau này có thể chuyển chính thức. Trong chuyện này, chắc cũng có công của chị cả Nhan Hồng Anh và người yêu tương lai Tôn Thắng Lợi.

Chị cả Nhan Hồng Anh sau khi tốt nghiệp thì làm ở nhà máy cơ khí nông nghiệp trong huyện, quen với kỹ thuật viên Tôn Thắng Lợi, cả hai liền yêu nhau, giống hệt như kiếp trước. Hai bên gia đình đều đã biết, chỉ còn chờ thủ tục để chính thức kế hôn.

Nhan Hồng Chuyên vào trạm kỹ thuật nông nghiệp, dù chỉ là học việc nhưng được bao ăn ở, mỗi tháng còn có 10 đồng tiền lương. Nhưng cũng giống như đối với Nhan Hồng Anh, vợ chồng nhà họ Nhan hết mực ưu ái con trai trưởng, không hề đưa ra yêu cầu nào, mà lặng lẽ gánh hết gánh nặng do khoản nợ vì cho anh ta đi học việc, đồng thời đè lên vai Nhan Nham và Nhan Hồng Kỳ. Giờ thì cả nhà làm việc, thực chất chỉ còn bốn người gánh vác.

Nhan Hồng Anh và Nhan Hồng Chuyên thoải mái nhẹ nhàng thoát khỏi gánh nặng gia đình. Trong khi đó, nhà họ Nhan nợ ngập đầu, những năm sau ngày càng sống chật vật. 

Vì mỗi năm một phần công điểm bị đội sản xuất trừ đi trả nợ, chỉ còn ít ỏi đổi được lương thực và tiền. Khi mọi người xung quanh dần khấm khá, nhà họ Nhan thì vẫn giậm chân tại chỗ, thậm chí còn tụt lùi.

Kiếp trước, nguyên chủ làm việc cực kỳ chăm chỉ. Ngoài việc đi cắt cỏ cho lợn, còn gánh hết toàn bộ việc nhà, nuôi heo béo tốt, mới mười hai tuổi đã bỏ hẳn việc nuôi lợn để xuống đồng kiếm công điểm. 

Một cô bé mười hai tuổi, mỗi ngày kiếm được tám công điểm, không kém gì nhiều phụ nữ trưởng thành. Sau mười bốn tuổi, ngày nào cũng đạt công điểm tối đa, nông nhàn lại lên núi nhặt củi, hái sản vật đem ra chợ đổi lấy ít tiền. 

Vất vả lắm gia đình mới trả hết nợ, thì Nhan Đại Trụ lại vay thêm một khoản lớn từ đội để cho con trai thứ hai học lái xe, cho vào đội vận tải huyện làm lái xe. 

Về sau khi đất chia về từng hộ, nhà họ Nhan nhận nhiều ruộng, nhưng lao động chính vẫn là nguyên chủ. Có mấy năm trồng bông vải được giá, nguyên chủ một mình trồng cả vài mẫu, làm việc cực nhọc hơn cả hai người đàn ông, lưng mỏi gập xuống cũng chẳng thẳng nổi, cuối cùng mới khiến gia đình khấm khá. Nhưng rồi cô lại bị đuổi khỏi nhà.

Còn ở kiếp này, Nhan Nham tuyệt đối không định làm con trâu cống hiến không công nữa. Mỗi ngày cô thong thả đi cắt cỏ nuôi lợn, kiếm năm công điểm cho gia đình. Thời gian còn lại thì cùng Diệp Kỳ phát triển nghề phụ.

Vợ chồng nhà họ Nhan cũng từng muốn cô làm nhiều hơn, ít nhất là nuôi heo. Không có cô chăm, heo chẳng lớn nổi. Nhưng làm sao Nhan Nham nghe theo? Mỗi lần đều thẳng thừng phản bác. Nhiều lần như vậy, vợ chồng họ cũng thôi, coi như trong nhà không có đứa con này. Dù sao, Nhan Nham cũng chỉ ăn hai bữa ở nhà, mà ăn chẳng đáng là bao.

Mùa thu hoạch xong, hôn sự của Nhan Hồng Anh và Tôn Thắng Lợi được đưa lên bàn. Nhà họ Tôn mời bà mối đến dạm hỏi, vì đôi bên đã có sự đồng ý từ trước, vợ chồng họ Nhan tất nhiên đồng thuận.

Trong mối quan hệ này, Nhan Hồng Anh hơi lép vế, không dám ngẩng cao đầu trước Tôn Thắng Lợi. Là kỹ thuật viên trong nhà máy cơ khí, Tôn Thắng Lợi vừa có thu nhập cao, vừa có diện mạo ổn: cao ráo, chính trực, tuy không đẹp trai xuất chúng nhưng là dáng vẻ rất được ưa chuộng thời đó. Nhan Hồng Anh dung mạo cũng thanh tú, chỉ tiếc dáng người thấp, chừng 1m55, đứng cạnh Tôn Thắng Lợi cao hơn 1m8 thì càng thấy không cân xứng.

Nhà họ Tôn sống ở vùng ven thị trấn, điều kiện tốt hơn hẳn nhà họ Nhan. Với những yếu tố đó, địa vị của Nhan Hồng Anh trong nhà chồng tự nhiên chẳng thể cao. Nhưng cô ta cũng biết co biết duỗi, đối đãi với người nhà chồng rất khéo, mẹ chồng tuy không phải kiểu hiền lành dễ tính nhưng cũng chẳng phải kẻ cay nghiệt. Nhờ cô ta khéo léo, biết điều nên cũng được tôn trọng, quan hệ hai bên khá ổn.

Trong chuyện cưới xin, nhà họ Tôn cũng rất nể mặt. Sáu mươi đồng tiền sính lễ, cộng thêm “36 cái chân”*, năm bộ quần áo, ở cuối thập niên 60 thì quả là hậu lễ hiếm có. 

* 36 cái chân: Những năm 70~80 nếu muốn kết hôn, tân gia phải có "một bộ đồ nội thất". Một bộ đồ nội thất bao gồm "một chiếc bàn vuông, bốn chiếc ghế, một chiếc giường đôi, một tủ quần áo lớn, một bàn làm việc và một tủ ăn", tức là đúng 36 chân.

Vợ chồng họ Nhan thương con gái, không chỉ cho cô ta mang hết sính lễ đi, còn cực nhọc xoay sở thêm vải vóc, bông để may mới cả bộ chăn bông cho cô.

Nhưng sau khi kết hôn, Nhan Hồng Anh không thể giống kiếp trước, thỉnh thoảng lại về nhà mẹ đẻ vét sạch đồ mang về nhà chồng. Bởi giờ nhà họ Nhan thật sự nghèo đến trống rỗng, Nhan Nham cũng chẳng đi tìm nấm, mộc nhĩ, hay trái rừng về, nên nhà chẳng còn gì để vét.

Nhan Hồng Anh đi lấy chồng, nhà họ Nhan xem như giải quyết được một việc lớn. Vợ chồng họ lại bắt đầu lo đến hôn sự của con trai trưởng. Nhan Hồng Chuyên mới mười sáu, chưa gấp, nhưng trong mắt Nhan Đại Trụ và Lưu Kim Ni thì chỉ hai năm nữa, khi nó mười tám, là nên cưới vợ rồi. Đến lúc ấy, họ có thể chuẩn bị được sính lễ gì đây? Hai năm tới cả nhà dù nhịn ăn nhịn mặc cũng chưa chắc trả hết nợ, lấy gì để cưới vợ cho con?

Chương 24

Năm 1968 trôi qua trong sự nỗ lực phấn đấu của Nhan Nham và Diệp Kỳ. Trước Tết, Diệp Kỳ bán đi một con heo trong nhà, đường đường chính chính có được tám mươi đồng thu nhập. Cộng thêm tiền bán trứng gà lặt vặt và công điểm quy đổi, cả năm cậu có hơn một trăm hai mươi đồng thu nhập trên sổ sách. Đương nhiên, số đó vẫn chưa bằng một góc thu nhập thực tế của cậu.

Cuối năm, như thường lệ, Diệp Kỳ và Nhan Nham lén lút đem chút ấm áp gửi cho mấy cụ già khó khăn trong thôn. Ngoài khoai lang, khoai tây, lần này họ còn thêm mười quả trứng. Ngay cả mấy cụ già ở túp lều dưới chân núi cũng được nhận một phần.

Chỉ khác là lần này, hai bên ngầm hiểu nhau, chính thức gặp mặt. Sau hơn một năm “tiếp xúc”, họ đã xây dựng được sự tin tưởng ban đầu, không còn cần tránh mặt nữa. 

Lần đầu tiên Diệp Kỳ và Nhan Nham bước vào trong căn lều. Không gian không lớn, nhưng trống trải đến lạnh lẽo, vì hầu như chẳng có gì. Gian giữa coi như là phòng khách kiêm bếp, một bếp đất thô sơ, bốn gốc cây làm ghế ngồi, không có bàn, vài cái bát mẻ đặt trên bếp. Hai bên là hai gian nhỏ, ông bà cụ ở một phòng, còn hai người đàn ông trung niên ở phòng kia. Tình hình này trước đó Nhan Nham đã nắm rõ.

Khi hai người vào, cả bốn đang quây quần bên bếp đất. Trong bếp lửa cháy đỏ, mọi người ngồi quanh để sưởi. Căn lều dựng quá sơ sài, gió lạnh hun hút từ khe cửa sổ thổi vào, buốt tận xương. Quần áo trên người họ đều cũ rách, chẳng mấy ấm áp, chăn trên giường càng tệ hơn, mùa đông đối với họ thật sự khắc nghiệt.

Nhan Nham để ý thấy, giường gỗ đơn sơ của ông bà cụ đã được kê sát bếp, chắc tối đến phải nằm đó ngủ, dựa vào hơi ấm còn sót lại để chống chọi với đêm đông.

Hai người ngồi xuống mấy gốc cây. Người đàn ông trung niên cao to giới thiệu sơ lược về bốn người. Ông bà cụ đều từng là giáo sư đại học: bà họ Hàn, từng dạy Ngữ văn Trung Quốc ở Kinh Đại; ông họ Đồng, chuyên gia cơ khí; người đàn ông cao to họ Tống, từng là quân nhân; còn người đàn ông nho nhã họ Vương, cũng là giáo sư dạy ngoại ngữ, từng có kinh nghiệm du học ngước ngoài. Nhan Nham và Diệp Kỳ cũng giới thiệu về mình. Từ đó coi như chính thức quen biết.

Nhan Nham định gọi theo thói quen là “thầy + họ”, nhưng cả bốn người kiên quyết phản đối, bắt cô đổi thành bà Hàn, ông Đồng, bác Tống, bác Vương.

Qua trò chuyện, Nhan Nham nhìn ra, bốn người này tuy chịu không ít khổ cực về thể xác, nhất là chưa từng lao động nông nghiệp, nhưng tinh thần vẫn ổn. Họ chưa bị hành hạ ở nơi này, nên vẫn giữ chút niềm tin vào tương lai. Chỉ là, nghĩ đến việc họ còn phải sống trong hoàn cảnh này chục năm nữa, cô không khỏi thở dài. 

Lúc này bà Hàn và ông Đồng đã hơn sáu mươi. Ở thời đại này, sống yên lành đến bảy mươi tuổi đã hiếm, huống chi trong điều kiện thế này, chưa chắc đã chờ được ngày được minh oan trở về thành phố. Bác Tống và bác Vương đều ngoài bốn mươi, vì bị đưa đi lao động cải tạo mà vợ con ly tán, giờ chỉ còn thân đơn bóng chiếc.

Sau một lúc chuyện trò, hai người rời đi. Diệp Kỳ rất thích bốn người trong túp lều ấy. Họ nói năng tao nhã, khí chất vượt trội, điều đó với một cậu bé nông thôn thật sự có sức hút tự nhiên. 

Về sau nhiều năm, Diệp Kỳ và Nhan Nham luôn duy trì mối quan hệ thân thiết với họ. Khi thân quen hơn, hai người còn học hỏi sở trường từ bốn vị trưởng bối. Nhan Nham thì không cần nói, bản thân cô vốn xuất sắc, còn Diệp Kỳ cũng bộc lộ năng lực học tập vượt bậc, được bốn vị dốc lòng chỉ dạy. 

Trong những năm tháng gian khổ ấy, Diệp Kỳ và Nhan Nham trở thành chỗ dựa tinh thần quan trọng của họ. Ngược lại, bốn người già cũng nhận được sự giúp đỡ lớn từ Nhan Nham. Ví như đêm giao thừa, một nồi gà hầm bỏ thêm Bồi Nguyên đan, đủ để quét sạch bệnh tật trong cơ thể họ, khỏe mạnh mà sống thêm hai, ba mươi năm không thành vấn đề.

Năm mới bắt đầu, Diệp Kỳ như lệ thường mua một con heo con nuôi. Con gà trống và gà mái già trong nhà đã giết ăn Tết, cậu lại mua lứa gà con mới về nuôi, cố gắng tăng thêm thu nhập chính đáng cho gia đình. Cuộc sống của Diệp Kỳ phải dần dần khá hơn, nhất định cần có nguồn thu nhập hợp pháp.

Năm 1969, Diệp Kỳ 15 tuổi, đã đủ tuổi lấy trọn công điểm. Trang trại chăn nuôi trong núi ngày càng mở rộng, số gà vượt trăm con, thỏ trong nhà cũng chuyển sang đó, được xây thêm lều mới. Cậu còn mua thêm mấy con thỏ trên chợ đen, có cả đực lẫn cái, dần dần nhân giống. 

Hàng rào Nhan Nham dựng rất kín, gà con, thỏ con đều không thoát ra ngoài được. Cô còn mua hai con dê cái mang thai và một con dê đực, đợi sinh con rồi nuôi lớn đem bán lén. Sữa dê ngoài phần để cô và Diệp Kỳ uống, thỉnh thoảng cô cũng mang sang cho mấy cụ trong lều.

Bốn người già biết hai người có bí mật, nhưng chưa bao giờ hỏi. Đó là sự tôn trọng lớn nhất. Họ vừa cảm kích sự quan tâm, vừa dặn dò hai người phải cẩn thận, có việc gì cần giúp cứ nói.

Nhan Nham thì không tiện trực tiếp đưa sữa dê cho Tam gia, bèn bảo Diệp Kỳ mua hai hộp sữa bột mang tặng, coi như hậu bối gửi lễ. Tam gia nhất quyết không nhận, nhưng Diệp Kỳ bỏ chạy sau khi để lại đồ nên ông đành phải giữ. Ông lại đưa cho cậu hai tấm phiếu vải, bảo may quần áo mới. Diệp Kỳ 15 tuổi đã cao vọt thêm một đoạn, đạt mét bảy lăm.

Cùng năm ấy, Nhan Nham 13 tuổi, cao hơn mét rưỡi. Nhìn thì gầy, nhưng cơ thể rất khỏe mạnh, lại xinh xắn trắng trẻo. Trong nhà họ Nhan, nhan sắc nguyên chủ vốn là nhất, đôi mắt đen láy, lông mi dài rậm, đường nét mềm mại, cười còn có hai lúm đồng tiền ngọt ngào – chuẩn một cô thôn nữ xinh đẹp. Nhưng Nhan Nham tự ngụy trang, bôi đen mặt, trông vẫn như đứa bé vàng vọt, gầy gò.

Diệp Kỳ nhìn vậy vừa thương vừa xót. Giờ cuộc sống khá hơn, cậu không chỉ ép cô uống sữa, ăn trứng mỗi ngày, còn thường xuyên nấu thịt gà, thịt thỏ cho cô. Mỗi lần đi chợ đen cũng tìm mua thêm ít thịt. Vậy mà Nhan Nham chỉ cao lên, còn lại không hề mập thêm chút nào.

Thấy Diệp Kỳ lo đến thở dài suốt, Nhan Nham cũng áy náy. Một hôm, cô rửa mặt sạch sẽ, để lộ khuôn mặt trắng mịn, mỉm cười ngọt ngào bảo cậu:

“Anh đừng lo, em cố tình bôi đen mặt thôi. Như vậy mới không gây chú ý.”

Diệp Kỳ sững sờ nhìn cô. Trong thoáng chốc, cậu vội chạy ra cửa, kiểm tra kỹ then cài, còn lấy gậy chống chặt, mới an tâm trở lại. Chính cậu cũng không hiểu tại sao mình làm thế, chỉ biết là không muốn ai khác nhìn thấy một Nhan Nham như vậy. Đây là báu vật của cậu, không ai được nhòm ngó.

Diệp Kỳ cứ thế nhìn chằm chằm, đến khi Nhan Nham vẫy tay trước mặt, cậu mới hoàn hồn. Cậu nắm lấy tay cô, ra vẻ bình thản nói:

“Em làm đúng, đúng là nên bôi đen đi. Em trắng quá, nhìn như phát sáng vậy.”

Nhưng trời biết, trong lòng cậu hồi hộp đến mức tim như muốn nhảy khỏi lồng ngực.

*** Bạn Quýt

Bạn Diệp nhà ta nhớn rồi, biết bảo vệ thương yêu “em gái rồi” nên từ chương sau ngôi ba của Diệp Kỳ chuyển thành “anh” nha~

Chương 25

Lúc này, Diệp Kỳ vẫn chưa hiểu tình yêu là gì, anh chỉ hành động theo bản năng. Mà Nhan Nham mới 12 tuổi, tất nhiên cũng không cho rằng một thiếu niên vừa tròn 15 như Diệp Kỳ có thể nảy sinh suy nghĩ gì với mình, nên vẫn cư xử với anh như trước.

Năm 1969, ngôi làng đón nhóm thanh niên trí thức đầu tiên, tổng cộng có sáu người. Đội sản xuất dọn dẹp lại một căn nhà cũ của địa chủ để cho họ ở. Đám trí thức trẻ này người lớn nhất cũng mới mười tám, mười chín tuổi, nhỏ nhất chỉ mười lăm. Sự xuất hiện của họ gây chấn động lớn trong làng. 

Thời ấy, dân nông thôn vốn ngưỡng mộ người thành phố, nên lũ trẻ thành thị vừa đến liền trở thành tâm điểm. Con trai trí thức mang theo khí chất thư sinh, con gái thì trắng trẻo sạch sẽ, khác hẳn với trai gái trong làng. Cách ăn nói, lối sống, thói quen cũng không giống dân quê, giọng văn hoa, quần áo gọn gàng sạch đẹp.

Vì là nhóm đầu tiên, làng cũng chưa có quy định cụ thể, còn cho họ nghỉ ba ngày. Khi ấy, nhiều thanh niên trí thức thật sự mang theo lý tưởng xây dựng nông thôn, khí thế bừng bừng, hăng hái vô cùng. 

Có lần Nhan Nham cố tình đi ngang qua khu tập thể, nghe bọn họ hăng say bàn luận, vẽ ra tương lai tươi sáng, đến mức cô chẳng biết nên làm mặt gì. Cô thầm nghĩ, chẳng bao lâu nữa, cuộc sống nông thôn sẽ mài mòn hết nhiệt huyết ấy, để lại chỉ là lao động nặng nhọc ngày nối ngày, rồi thành ra máy móc và tê dại.

Nhưng lúc này, họ vẫn là những thanh niên tràn đầy tinh thần hưởng ứng khẩu hiệu. Ba ngày nghỉ, có người còn sáng sớm dậy đi dạo, tập thể dục trong làng, khiến dân quê vốn rảnh là tranh thủ nằm nghỉ cũng phải ngạc nhiên lạ lẫm.

Những ngày đầu, trí thức trẻ đi đâu cũng bị dân làng vô tình vây xem, thì thầm bình luận về quần áo, giày dép, bình nước của họ. Nhưng làm việc một thời gian, lớp kính màu hồng trong mắt người lớn tuổi tan biến. Bởi lẽ, diện mạo chẳng giúp được gì, quan trọng vẫn là sức làm việc. Dẫu vậy, đám thanh niên trong làng bắt đầu xao động. Các cô gái nhìn mấy chàng trí thức thì ngại ngùng đỏ mặt, còn trai làng lại mơ lấy vợ thành phố. Chỉ là ai cũng giữ ý, nhiều nhất chỉ dám tặng chút đồ ăn hay giúp việc vặt, không quá phô trương.

Diệp Kỳ thì chẳng quan tâm đến họ, càng không hứng thú với mấy cô gái thành phố, thậm chí có phần ghét mấy chàng trai trí thức. Chỉ vì Nhan Nham – người vốn không mấy để tâm chuyện ngoài, lần này lại tỏ ra có chút hiếu kỳ, còn sau khi xem náo nhiệt xong, cô buột miệng nói: 

“Cái anh trí thức họ Lưu mới tới nhìn cũng khá là ưa nhìn.”

Một câu ấy khiến Diệp Kỳ coi như gặp kẻ địch lớn. Từ đó về sau, nhiều năm trời anh tránh xa toàn bộ thanh niên trí thức, khiến mấy cô gái từng để ý anh vô cùng tiếc nuối. Không chỉ xa lánh, anh còn soi mói khuyết điểm của họ, rồi tranh thủ nói cho Nhan Nham biết.

Nhan Nham: “…” Người ta có chọc gì anh đâu, sao cứ phải bắt lỗi họ vậy?

Sự xuất hiện của thanh niên trí thức không ảnh hưởng gì nhiều đến cuộc sống của hai người. Họ vẫn làm việc như thường. Chỉ là mấy thanh thiếu niên thành phố ấy thỉnh thoảng cũng mò lên núi tìm chút sản vật hoặc săn ít thú rừng để cải thiện bữa ăn, nên Nhan Nham bèn gia cố cấm chế quanh trang trại khiến trừ cô và Diệp Kỳ thì không ai có thể vào. Sau khi bàn bạc, họ quyết định vài năm tới sẽ không mở rộng quy mô chăn nuôi nữa, vì thu nhập hiện tại đã đủ tốt, chẳng cần liều lĩnh thêm.

Hai năm sau, Nhan Nham bắt đầu tự học y thuật. Cô lén tìm mua vài cuốn y thư ở bãi phế liệu, tự học để chuẩn bị cho lý do hợp lý sau này.

Năm 1971, Nhan Nham và Diệp Kỳ tốt nghiệp cấp hai, thuận lợi lấy được bằng. Nếu muốn học tiếp cấp ba thì phải lên huyện. Hai người bàn bạc rồi quyết định chưa học tiếp. Thi đại học đã bị dừng, phải vài năm nữa mới khôi phục, học cấp ba lúc này không có ý nghĩa. Sau này nếu cần thi, họ hoàn toàn có thể tính cách khác.

Tốt nghiệp xong, Nhan Nham đăng ký tham gia kỳ thi bác sĩ nông thôn ở bệnh viện huyện, chính thức trở thành y tá kiêm bác sĩ nhỏ ở trạm y tế trong làng. 

Lúc này cô mới 14 tuổi nhưng đã cao hơn mét sáu, tuy vóc dáng đã cao ráo nhưng gương mặt vẫn non nớt. Dân làng bàn tán không ít về việc cô làm bác sĩ, nhưng khi Nhan Nham đưa ra bằng tốt nghiệp và chứng chỉ hành nghề y, lại giải thích rằng bản thân đã tự học suốt mấy năm, những người chê bai chỉ biết câm lặng.

Bác sĩ nông thôn mỗi ngày được tính mười công điểm, thu nhập trong nhà vì thế tăng lên. Vợ chồng Nhan Đại Trụ và Lưu Kim Ni chỉ thấy lợi ích, chẳng buồn hỏi chuyện Nhan Nham lén học hành sau lưng họ.

Năm ấy, Nhan Hồng Chuyên tròn 19 tuổi. Ở trạm cơ khí của thị trấn, anh ta từ học việc đã được nhận làm công nhân chính thức, lương tăng gấp đôi lên 20 đồng. Vợ chồng Nhan Đại Trụ bắt đầu lo chuyện hôn nhân cho con trai cả. 

Thật ra không chỉ nguyên chủ, mấy anh chị em nhà họ Nhan ngoại hình đều rất khá. Nhan Hồng Chuyên điều kiện chẳng nổi bật, nhưng cũng không tệ, lại bất ngờ cưa đổ được Vương Phụng Linh – cô bán hàng ở hợp tác xã thị trấn. Hai người bắt đầu hẹn hò và bàn chuyện sính lễ.

Nhà Vương Phụng Linh khá giả, mà kỳ lạ thay, cô ta lại là con một hiếm thấy thời bấy giờ. Cha mẹ cô ta vốn chê gia cảnh nhà Nhan Hồng Chuyên đông con, nghèo khó, nhưng không lay chuyển nổi con gái, một mực muốn lấy anh ta. 

Không thể ngăn cản, họ bèn đưa ra loạt yêu cầu khó nhằn, hy vọng Nhan Hồng Chuyên bỏ cuộc: 200 đồng tiền sính lễ, “36 cái chân”, “tam chuyển nhất hưởng” (xe đạp, đồng hồ, máy khâu và radio), và sau khi cưới phải sống ở thị trấn.

Những yêu cầu này đối với nhà họ Nhan đúng là quá sức.

Nhan Hồng Chuyên thật sự yêu và muốn kết hôn nên cũng cố gắng hết sức. Anh ta tìm được tem phiếu để mua ba món, dốc gần hết tiền tích lũy mấy năm, trong tay chỉ còn hơn 100 đồng. Nhưng để mua đủ ba món kia phải hơn 500 đồng, cộng với 200 đồng sính lễ và chi phí cưới xin khác, tổng cộng cần khoảng 800 đồng. Nhà họ Nhan vừa mới trả xong nợ, ngay cả 100 đồng cũng chẳng có, làm sao xoay nổi?

Nhan Đại Trụ chỉ biết thở dài: “Có đem cha mẹ mày bán theo cân cũng không gom được từng ấy tiền.”

Nhan Hồng Chuyên quỳ xuống trước cha mẹ, cầu xin giúp đỡ. Nhưng tiền đâu ra? Thu nhập gia đình chỉ có hạn!

“Con mà năm sau cưới, cuối năm bán heo cũng có hơn trăm, công điểm một năm cũng chia được hơn trăm, trong tay giờ còn một trăm nữa, gộp lại thì được khoảng bốn trăm, vẫn thiếu ba trăm. Nếu con tiết kiệm nửa năm nữa, có thể góp thêm một trăm, thì còn thiếu hai trăm đồng.” Nhan Đại Trụ ngồi tính toán, lo lắng đến bạc cả tóc.

Chẳng lẽ lại phải vay đội sản xuất? Nhưng con thứ cũng đã 17 tuổi, phải để dành lo cho nó nữa. Nếu giờ vay, sau này trả dần thì tới khi con thứ cưới sẽ không còn gì.

Dù vậy, Nhan Đại Trụ vẫn ra sức nghĩ cách cho con cả.

Nhan Hồng Chuyên vốn định sang năm cưới. Theo quy định, nam phải đủ 20, nữ đủ 18. Nông thôn có thể lơi lỏng, nhưng nếu bị tố cáo ép hôn hay tảo hôn, cha mẹ đều có thể bị phạt, thậm chí bị gán mác “tàn dư phong kiến”, hậu quả rất nghiêm trọng.

Nhan Hồng Chuyên tự nhận là người có học, nay đã là công nhân chính thức, nên kiên quyết tuân thủ quy định, chờ đủ 20 tuổi. Vương Phụng Linh nhỏ hơn anh ta một tuổi, sang năm cưới cũng không muộn.

Anh dứt khoát đồng ý hoãn đến năm sau, nghĩ rằng vẫn còn gần một năm để dành dụm. Nhưng ai cũng biết, cho dù có một năm nữa, nhà họ Nhan cũng khó mà đủ tiền.

Nhìn tình cảnh ấy, Nhan Nham lập tức hiểu – cơ hội để cô chính thức thoát khỏi nhà họ Nhan đã đến. Trước đây, cô còn cố tình khiến mình mờ nhạt hơn cả nguyên chủ, chẳng buồn dây dưa với họ. Thậm chí, cô còn gieo ám chỉ tâm lý, khiến cả nhà vô thức bỏ qua sự tồn tại của mình, nên ban ngày gần như không về nhà. Nhưng lúc này, cô nhận ra: đã đến lúc phải quay lại, và “lấy lại sự hiện diện” của mình.

Chương 26

Thực sự thì Nhan Đại Trụ không muốn tiếp tục vay nợ nữa. Hai năm nữa, thằng Hai cũng đến tuổi phải tính chuyện cưới xin, ông còn đang lo nghĩ cho nó. Thằng này suốt ngày lông bông, chỉ dựa vào mấy sào ruộng thì ngay cả bản thân cũng chẳng lo nổi, nói gì đến lập gia đình.

Nhà mấy năm nay vẫn còn gánh nợ. Ban đầu là vì trưởng nữ đi học trường tài vụ trên huyện, để gom đủ học phí, họ phải vay từ trong làng, ép Nhan Nham nghỉ học ở nhà làm việc để trả dần. 

Sau đó lại vì chạy chọt cho thằng Cả có công việc, vay thêm một khoản lớn, mới trả xong gần đây. Nhà chẳng tích góp được gì, vẫn nghèo kiết xác. Nếu vay thêm nợ, chờ khi thằng Cả cưới xong, gia đình phải mất nhiều năm mới vực lại nổi, lấy đâu ra lo cho thằng Hai nữa?

Nhan Đại Trụ lo đến mức mép mọc đầy mụn nước. Làm sao để lo được đám cưới cho thằng Cả mà không khiến cả nhà chết đói đây?

Đúng lúc ấy, Nhan Nham – người gần như vô hình trong nhà, lại xuất hiện trong tầm mắt ông. Con bé đã 14 tuổi, miễn cưỡng cũng có thể tính chuyện gả chồng. Nếu sớm hứa gả đi, nhận trước tiền sính lễ, thì vừa vặn lo được chuyện của thằng Cả. Nhưng Nhan Nham thì vừa gầy vừa đen, chắc khó kiếm được chỗ tử tế. Muốn lấy được nhiều tiền sính lễ, phải tính cách khác.

Buổi tối, Nhan Đại Trụ bàn với Lưu Kim Ni: cưới chồng cho Nhan Nham trước, nhận tiền sính lễ rồi cứ để nó ở nhà làm việc thêm mấy năm, tích góp được chút tiền mới cho đi. Hai vợ chồng tính toán chi ly, nhưng cũng hiểu rõ, với dáng vẻ của Nhan Nham hiện giờ, khó mà có mối tốt.

Yên lặng lẽ dùng thần thức nghe hết cuộc đối thoại. Trong lòng cô cười lạnh: gặp phải cha mẹ như thế, nguyên chủ thật đúng là quá xui xẻo.

Quả nhiên, hôm sau Lưu Kim Ni dẫn bà mối đến.

Bà mối này họ Quách, trong làng ai cũng biết bà ta là một góa phụ, tính tình thẳng thừng, hút thuốc uống rượu như đàn ông, danh tiếng chẳng tốt lành gì. Người ta sau lưng bàn tán, nhưng trước mặt thì vẫn xã giao bình thường. Nhan Nham lại không thấy ghét, ít nhất bà này không trộm không cướp, chỉ là không hợp với chuẩn mực phụ nữ thời đó thôi.

Bà Quách nhìn Nhan Nham một vòng, lắc đầu với Lưu Kim Ni: “Con bé này còn nhỏ quá, chưa lớn hẳn, giờ nói chuyện hôn sự sớm quá rồi.”

Lưu Kim Ni vội nói: “Chị Quách à, tôi cũng bất đắc dĩ thôi. Thằng Cả phải cưới vợ, tiền sính lễ chưa đủ, nên muốn gả trước Nhan Nham, lấy tiền sính lễ lo chuyện trước mắt. Nó còn phải ở nhà vài năm mới xuất giá, lúc ấy chúng tôi cũng có thời gian chuẩn bị đồ cưới cho nó.”

Nhan Nham nghe mà khinh thường: đúng là biết tô son trát phấn cho việc bán con.

Bà Quách hỏi thẳng: “Vậy chị muốn bao nhiêu sính lễ?”

“Ba trăm đồng, những thứ khác không cần.” Lưu Kim Ni đáp gọn.

Nghe xong, bà Quách cứng mặt. Ở nông thôn thời này, vài chục đồng sính lễ đã cao rồi. Ba trăm? Đây chẳng phải gả con mà là bán con! Người chịu bỏ ra từng ấy tiền, hoặc là nhà giàu nhưng kén chọn, hoặc là nghèo hèn, cưới vợ như mua vật nuôi. Với bộ dạng hiện giờ của Nhan Nham, nhà giàu thì không đời nào chịu, chỉ còn lại hạng sau.

Bà Quách cân nhắc rồi khuyên: “Sính lễ này cao quá, e khó tìm được. Hay đợi thêm vài năm, khi nó lớn hơn, dễ nói chuyện hơn.”

Lưu Kim Ni thở dài: “Chị Quách, nếu đợi được, tôi đâu phải nhờ chị lúc này. Thực sự không thể chờ nữa, mong chị giúp tìm.”

Bà Quách biết có một người phù hợp: hơn 30 tuổi, vừa nghèo vừa xấu, nhưng muốn cưới vợ nên sẵn sàng trả cao. Có điều, cưới xong chắc chắn vợ phải chịu khổ cả đời. Nghĩ vậy, bà chẳng nỡ mở miệng. Nhưng bị Lưu Kim Ni nài nỉ mãi, cuối cùng cũng nói ra.

“Người đó có lẽ không chịu đợi đâu. Nhận sính lễ là muốn cưới ngay, Nhan Nham còn nhỏ, không thích hợp.”

Lưu Kim Ni gạt đi: “Tuổi lớn một chút mới biết thương vợ. Giờ cưới luôn cũng được, chậm vài năm mới động phòng là xong.”

Nghe vậy, bà Quách mới hiểu: thì ra thật sự định bán Nhan Nham đi, lấy tiền lo cho thằng Cả.

Bà vội vàng từ chối: “Con bé nhỏ quá, gả giờ không hợp. Hai người nghĩ lại đi.”

Rồi bà bỏ về luôn.

Nhan Nham nhìn mà chua chát: ngay cả bà mối còn tốt bụng hơn mẹ ruột mình!

Đêm đến, Lưu Kim Ni kể lại chuyện cho Nhan Đại Trụ nghe. Ông rít vài hơi thuốc lào, gõ ống điếu lạch cạch, rồi dứt khoát: “Cứ thế mà làm. Bà Quách không chịu thì tìm người khác.”

Cuối cùng, họ liên lạc được với người đàn ông tên Vũ Hữu Tài kia rồi thương lượng xong giá cả, còn định luôn ngày cưới. Nhan Đại Trụ nhận đủ 300 đồng, chỉ chờ vài hôm nữa là đem Nhan Nham gả đi.

Ngay lập tức, Nhan Nham chạy đến đồn công an báo án: cha mẹ muốn bán cô chỉ mới 14 tuổi cho một gã ngoài 30 để lấy tiền lo cưới vợ cho anh trai.

Các chú công an nhìn cô bé gầy gò khóc nức nở, lòng không đành bèn lập tức theo Nhan Nham về làng.

Sự việc làm cả làng xôn xao. Thời này có chuyện gì mọi người quen tự giải quyết, hiếm ai báo công an. Cả đội trưởng cũng kéo đến, Tam gia thì vì lo cho Nhan Nham mà cũng chạy tới. Về phần Diệp Kỳ, Nhan Nham đã dặn trước: đây là cơ hội cô thoát khỏi nhà nên bảo anh không cần can dự. Nhưng anh vẫn lén đi theo vì sợ cô xảy ra chuyện.

Đoàn người đến nhà họ Nhan, vừa hay bắt gặp Nhan Đại Trụ, Lưu Kim Ni cùng Vũ Hữu Tài đã đến rước dâu.

Nhan Nham giả bộ run lẩy bẩy, trốn sau lưng công an không nói gì. Diệp Kỳ nhìn mà xót xa, tuy biết cô diễn, vẫn hận không thể xông lên đánh chết ba người kia. Nhan Nham phải nháy mắt ra hiệu, bảo anh bớt hung dữ kẻo lộ.

Dân làng kéo đến xem đông như hội. 

Công an nói rõ: “Không được tự ý quyết định hôn sự thay con. Đây là vi phạm pháp luật. Thời nay không còn phong tục cưới ép nữa, đó là tàn dư phong kiến. Hơn nữa, Nhan Nham chưa đủ 18 tuổi, không được phép kết hôn.”

Nhan Đại Trụ toát mồ hôi lạnh, nhưng nghĩ đến chuyện thằng Cả, nghĩ đến tương lai thằng Hai nên ông vẫn cứng miệng: “Chúng tôi chỉ đính hôn thôi, đợi nó đủ 18 tuổi mới gả.”

Nhan Nham òa khóc: “Con không đồng ý! Cha mẹ nhận 300 đồng của ông ta, muốn bán con đi, lấy tiền lo cưới vợ cho anh Cả. Anh ấy cưới cần 200 đồng sính lễ, còn đòi ‘ba chuyển một kêu’, đòi đủ ‘36 cái chân’, cha mẹ không lo nổi nên muốn bán con đổi tiền.”

Tiếng khóc thảm thiết nhưng lời lẽ rõ ràng, khiến dân làng xì xào. Cái gì mà đòi cưới vợ như cưới công chúa vậy?

Nhan Nham quay sang công an: “Con nghe lén được hết. Họ định gả con ngay, có như thế 300 đồng mới chính thức về tay. Giờ tiền vẫn giấu trong phòng cha mẹ con.”

Lập tức, dân làng lại bàn tán ầm ĩ. Trước giờ ai cũng nghĩ vợ chồng nhà họ Nhan tuy nghèo nhưng thương con, lo học hành cho từng đứa, chịu khổ nhưng vì con cái. Ai ngờ, trong sáu đứa, năm đứa được lo chu đáo, chỉ có Nhan Nham bị bỏ mặc từ nhỏ, vừa bé đã phải làm việc, bỏ học sớm đi kiếm công điểm. Hóa ra hai vợ chồng này thương năm đứa kia, còn với Nhan Nham thì khác nào ác nhân!

Công an dứt khoát: “Nhan Nham không đồng ý, thì cuộc hôn sự này không có hiệu lực.”

Vũ Hữu Tài thấy vậy, biết cưới không thành, bèn nói: “Thế thì thôi, trả lại tiền cho tôi, tôi đi ngay. Tôi nào biết cô bé không đồng ý, cha mẹ nó bảo mọi chuyện đã bàn xong cả rồi.”

Chương 27

Dù không cam lòng, cuối cùng Nhan Đại Trụ và Lưu Kim Ni cũng phải trả lại tiền cho Vũ Hữu Tài. Vũ Hữu Tài cầm tiền xong lập tức muốn bỏ đi, nhưng bị công an gọi lại, giáo huấn thêm một trận rồi mới được cho đi.

Tới đây, sự việc coi như tạm giải quyết. Nhưng Nhan Nham vẫn chưa thể để công an rời đi. Cô rơm rớm nhìn họ, khẩn thiết nói: “Các đồng chí, xin hãy giúp cháu. Nếu các chú đi rồi, ba mẹ cháu chắc chắn sẽ không tha cho cháu. Cháu muốn tách ra ở riêng, tự mình lo liệu cuộc sống.”

Công an: chuyện này… hình như không dễ giải quyết lắm. Nhan Nham còn là vị thành niên, chưa lập gia đình, một cô bé con đi ra ngoài sống một mình thì biết làm sao?

Công an liếc mắt nhìn đội trưởng. Đội trưởng lên tiếng: “Nhan Nham là y tá của đội ta, một ngày được tính mười công điểm, nuôi sống bản thân thì không vấn đề. Nhưng ở đâu? Một mình ở riêng cũng không an toàn.”

Nhan Nham nói: “Cháu có thể ở tạm trong trạm y tế, ngay bên cạnh đại đội.”

Đội trưởng vẫn do dự, nhưng cũng hiểu lo lắng của cô. Sau chuyện hôm nay, cô ở nhà họ Nhan chắc chắn càng thêm khổ.

Lúc này, Nhan Đại Trụ cất tiếng: “Muốn ra riêng cũng được, mày đưa 200 đồng. Nuôi mày bao nhiêu năm, chẳng lẽ lại không công.”

Nghe vậy, Nhan Nham òa khóc thảm thiết. Cô tuyệt vọng nói: “Từ nhỏ con đã làm việc nhà, ăn ít nhất trong nhà, quanh năm chỉ được hai bát cháo loãng, lương khô cũng chẳng bao giờ được ăn. Con còn phải cắt cỏ heo, nuôi lợn gà, giặt quần áo, quét dọn, nấu nướng, việc gì cũng đến tay con. Mười tuổi, ba còn bắt con nghỉ học, thầy giáo nói miễn học phí mà ba vẫn không cho, bắt con về làm việc kiếm công điểm. Con kiếm còn nhiều hơn con được cho ăn! Ba nuôi con, sao cần đến 200 đồng? Mà con lấy đâu ra 200 đồng đưa ba?”

Người xung quanh đều thấy cô đáng thương, bàn tán xôn xao. Nhưng Nhan Đại Trụ hôm nay đã mất hết mặt mũi, quyết phải để cô nếm khổ: “Không có 200 đồng thì đừng nghĩ đến chuyện tách riêng. Ở nhà mà làm việc, bao giờ kiếm đủ 200 đồng thì hãy nói tiếp.”

Nhan Nham nghiến răng: “Được. Con đưa 200 đồng. Từ hôm nay trở đi, cắt đứt quan hệ. Con chết hay sống cũng không liên quan, việc của ba mẹ sau này cũng không dính đến con nữa. Con muốn dời hộ khẩu ra một hộ riêng.”

Nhan Đại Trụ cười lạnh: “Chỉ cần mày đưa tiền, tao lập tức cắt đứt quan hệ.”

Nhan Nham lập tức quay sang đội trưởng: “Đội trưởng, cháu xin ứng trước 200 đồng từ đội, sau này trừ dần vào công điểm. Cháu nhất định sẽ trả sớm.”

Đội trưởng nhìn cô, trong lòng phức tạp. Ông không phải không muốn giúp, mà là lo cho tương lai cô. Nhưng nghĩ đi nghĩ lại, vẫn gật đầu đồng ý.

Thế là, đội trưởng đích thân soạn một bản thỏa thuận: Nhan Nham đưa 200 đồng trả ơn sinh thành và nuôi dưỡng 10 năm. Từ mười tuổi đến mười bốn tuổi, công điểm cô làm ra đủ để nuôi sống bản thân rồi, như cô nói, cô ăn quá ít. Từ nay, hai bên không còn liên quan gì.

Hai vợ chồng Nhan Đại Trụ, Nhan Nham đều ký tên điểm chỉ. Đội trưởng và Tam Gia cũng ký làm chứng. Ba bên mỗi người giữ một bản. Chiều hôm đó, Nhan Nham hoàn tất việc chuyển hộ khẩu, chính thức trở thành hộ độc lập. Công điểm của cô sẽ tính riêng, không còn liên quan gì đến nhà họ Nhan nữa.

Nhan Nham dọn sang ở trạm y tế. Trạm có ba gian phòng, chỉ dùng hai, còn một gian bỏ không. Cô thu dọn lại, biến thành ký túc xá riêng. Từ không gian mang ra một chiếc giường gỗ cũ, trải tấm đệm xơ dừa bọc vải vá chằng chịt, đặt thêm chăn chiếu, ngủ cũng khá thoải mái. Cô còn tìm được hòm gỗ cũ đựng đồ, thêm một cái bàn và ghế cũ, sắp xếp thành phòng ở gọn gàng.

Chiều tối, vợ đội trưởng là dì Thiệu ghé qua, mang cho cô một cái chăn cũ đã giặt sạch, một bộ bát đũa, còn đưa thêm một cái bánh trứng. Nhìn Nhan Nham, cô chỉ biết thở dài: “Đứa nhỏ này, sống một mình thế này thì làm sao mà chịu nổi?”

“Cháu một mình cũng tốt mà.” Nhan Nham cười nói “Cháu có tay có chân, tự nuôi nổi bản thân.”

“Thôi được. Cháu nhớ giữ an toàn. Mai để chú dẫn người sang dựng cho cháu cái chòi, xây cái bếp, chứ thế này thì làm sao nấu nướng được.”

Nhan Nham vội cảm ơn, ghi nhận ân tình vợ chồng đội trưởng.

Đêm xuống, Diệp Kỳ cũng lén đến. Khi cô chuẩn bị đi ngủ thì nghe tiếng gõ cửa ám hiệu, biết ngay là anh.

Vừa vào anh đã ôm chặt lấy cô, toàn thân căng thẳng, lo lắng thì thầm: “Đừng buồn, còn có anh đây.”

“Em không sợ. Em cố ý chờ để họ ra tay, nhân đó thoát khỏi nhà. Từ nay em tự do rồi.” Nhan Nham đáp.

Diệp Kỳ lấy ra một xấp tiền: “Vậy em mang trả lại đội trưởng đi.”

Nhan Nham trợn mắt: “Tiền đâu ra? Đội trưởng hỏi, em biết trả lời sao? Cất đi rồi trả dần. Cả làng phải thấy em sống khó khăn, mới hiểu ba mẹ em ác cỡ nào. Với lại, em có buồn thật đâu, anh còn không rõ à?”

Diệp Kỳ nghĩ lại cũng đúng, chỉ vì anh lo quá mà rối.

“Thế em cần gì, anh sẽ lo cho em.”

“Không cần. Ngày mai đội trưởng đưa người sang dựng chòi, xây bếp, anh cũng tới giúp. À, bây giờ em thành hộ riêng rồi, có suất nuôi heo. Anh kiếm một con lợn con về nuôi giúp em. Ai hỏi thì nói nuôi hộ em. Dù cuối năm chưa lớn lắm nhưng còn hơn không. Với lại anh xây cho em cái chuồng gà, em nuôi hai con gà nữa.”

Nhan Nham sai anh rất thản nhiên, Diệp Kỳ lại thấy vui, vì điều đó chứng tỏ cô coi anh là người thân.

Hôm sau, đội trưởng dẫn hai con trai đến giúp. Diệp Kỳ “tình cờ” có mặt, cũng tham gia. Dựng chòi đơn giản, bốn người nửa ngày là xong, lại xây bếp, làm luôn chuồng gà. 

“Bếp phải hong vài ngày mới dùng được. Mấy hôm nay sang nhà chú ăn cơm đi.” Đội trưởng nói.

Nhan Nham lắc đầu: “Cháu kê mấy hòn đá là có thể đặt nồi nấu cơm. Không tin, trưa nay chú ăn ở đây, cháu nấu cho chú ăn thử, cháu nấu ngon lắm.”

Đội trưởng bật cười: “Giữ chú lại ăn cơm? Nhưng giờ cháu chẳng có gì hết. Thôi, cứ theo chú ứng trước ít lương thực đi.”

Nhan Nham ngượng ngùng, gãi đầu: “Vậy… chờ ngày cháu ổn định, cháu mời chú bữa cơm.”

“Được, chú sẽ chờ.” Đội trưởng vui vẻ đáp.

Chương 28

Mọi người giúp Nhan Nham làm xong việc rồi chuẩn bị ra về. Cô cũng đi cùng, theo Đại đội trưởng đến đội để tạm ứng lương thực. Hai con trai của Đại đội trưởng thì về nhà luôn, còn Diệp Kỳ cũng ngại không tiện đi theo nữa, đành phải quay về.

Khi chỉ còn lại mình cô và Đại đội trưởng, ông mới nói thật: số tiền 200 đồng cô mượn của đội, tối qua Tam Gia đã lặng lẽ trả thay rồi. Vì thế bây giờ, cô không nợ đội một xu nào cả, từ nay về sau công điểm trừ đi phần tạm ứng thì toàn bộ vẫn quy đổi thành tiền và lương thực giao thẳng cho cô. 

“Tam Gia không cho chú nói với cháu, chỉ dặn rằng cháu sống không dễ dàng, công điểm thì vẫn phải để nguyên cho cháu. Ông ấy một thân một mình, cũng chẳng dùng đến bao nhiêu tiền, hằng tháng còn có trợ cấp, không lo ăn mặc. Nhưng chú thấy, vẫn nên nói cho cháu một tiếng. Nhan Nham à, rảnh thì chịu khó qua thăm ông ấy nhiều hơn. Ông già một mình, cũng cô đơn lắm.” Đại đội trưởng nói bằng giọng rất chân tình.

“Vâng, cháu biết rồi. Chú yên tâm, sau này cháu sẽ hiếu thuận với Tam Gia.” Nhan Nham vỗ ngực đảm bảo, làm ông nghe xong thì bật cười thoải mái.

Cô cũng không lĩnh nhiều, bởi vốn dĩ chẳng thích mấy loại lương thực thô sơ này. Cô chỉ tạm ứng một bao nhỏ bột mì nguyên cám, 10 cân, thêm một bao bột ngô 50 cân, tất cả đều ghi chép đầy đủ. Đại đội trưởng còn giúp cô gánh bột ngô, tiễn về tận trạm y tế.

Từ đó, Nhan Nham chính thức an cư ở trạm y tế. 

Bên nhà cũ, Nhan Đại Trụ dặn ba đứa con: “Từ nay nhà ta không còn Nhan Nham nữa. Nó đã cắt đứt quan hệ với chúng ta rồi. Các con gặp nó thì cứ coi như người dưng là được.”

Nhan Hồng Kỳ đã 17 tuổi, cặp song sinh cũng 12 tuổi, đều hiểu chuyện cả. Nghe lời cha xong, chỉ gật đầu cho có, chứ không nói thêm gì. Nói gì đây? Chuyện này đâu phải lỗi của Nhan Nham. Muốn mắng cô, bọn họ cũng chẳng nỡ.

Chuyện Nhan Nham đoạn tuyệt với gia đình lan ra cả thôn, bàn tán rôm rả một thời gian, nhưng rồi cũng lắng xuống. Nhan Đại Trụ và Lưu Kim Ni nhận được 200 đồng, giải quyết được lúc nguy khốn. Dù bị làng xóm chê cười một thời gian, nhưng mặt dày thì lại đâu vào đấy cả thôi. Thời gian sẽ xóa nhòa tất cả.

Còn Nhan Nham thì sống tự do sung sướng ở trạm y tế. Cô lấy ra một cây xanh điều hòa nhiệt độ từ thế giới ma pháp, đặt trong phòng, khiến không gian ở thêm thoải mái. Hai con gà con cô nuôi lớn nhanh, chưa đến ba tháng đã đẻ trứng. Con heo Diệp Kỳ giúp nuôi cũng phát triển tốt, đến cuối năm đã hơn 150 cân.

Cuối năm chia lương thực, Đại đội trưởng ghi toàn bộ công điểm của Nhan Nham vào tên cô. Nửa năm đầu mỗi ngày được 5 công điểm, nửa năm sau thì đủ điểm, tổng cộng nhận hơn 100 đồng, cộng thêm khẩu phần lương thực. 

Chưa kịp ai nói gì, vợ chồng Nhan Đại Trụ đã gây chuyện: “Nửa năm đầu nó vẫn ở nhà chúng tôi, số tiền nửa năm đầu phải thuộc về gia đình này. Chỉ sau khi cắt đứt quan hệ mới tính cho nó.”

Đại đội trưởng tức cười: “Nhan Nham bỏ 200 đồng mua đứt cái ơn sinh thành nuôi dưỡng của các người. Từ giờ mọi thứ đều là của nó.”

Nhan Đại Trụ lại nói: “Nó vay đội 200 đồng, vậy số tiền này không thể phát thẳng cho nó, phải trừ nợ luôn.”

“Tiền của nó vẫn phải phát cho nó trước, sau đó nó tự đem trả nợ. Tất cả đội đều có sổ sách, rõ ràng minh bạch. Ngoài tôi còn có kế toán và chi ủy làm chứng.” Đại đội trưởng đáp.

Lúc này Nhan Đại Trụ mới im, nhưng ánh mắt nhìn Nhan Nham toàn là hằn học. Ông ta thấy hối hận vì chỉ lấy 200 đồng, ít quá! Một năm Nhan Nham kiếm hơn trăm đồng, như vậy chẳng khác nào bán rẻ chỉ bằng hai năm công.

Thật ra, nếu nhà đông lao động và chịu khó thì cuối năm cũng chẳng ít tiền. Nhưng có sức làm thì cũng tốn sức ăn, tiền còn phải mua thêm lương thực, nên tiền đến tay chẳng được bao nhiêu.

Nhan Nham cảm nhận được ánh mắt đó, nhưng cô chẳng buồn để tâm. Cứ để ông ta nhìn, rồi xem không có con “trâu cần cù” như cô, nhà họ Nhan sẽ sống ra sao.

Cô cầm tiền chia từ đội, cộng với tiền bán heo, bán trứng, lại thêm chút tích góp, gom đủ 200 đồng, tối mang đến nhà Tam Gia. Thực ra, hai quả trứng mỗi ngày đều bị cô ăn hết, nhưng chẳng sao, cứ lấy cớ bán trứng để hợp lý.

Tam Gia thấy cô đưa tiền thì ngạc nhiên: “Nhị Nhi à, con lấy đâu ra nhiều tiền thế?”

“Đội chia cho con hơn trăm, bán heo bán trứng cũng gần trăm. Trước kia con còn lén nuôi mấy con thỏ, đẻ được vài lứa, cũng dành dụm chút tiền. Tam Gia, ông cứ nhận đi. Sau này con nhất định sống tốt. Năm sau con nuôi thêm heo, gà, ngày nào cũng đủ công điểm, cuối năm sẽ kiếm không ít đâu.” Nhan Nham nói đầy kiêu hãnh.

Tam Gia thật lòng mừng cho cô, nói: “Thôi, con cứ trả trước 100, còn lại giữ lại phòng khi có việc gấp.” Ông vốn đã định tặng hẳn tiền cho cô, nhưng thấy cô có chí nên ông nhận trước, sau này cần thì lại cho.

“Tam Gia, ông cứ nhận hết đi. Con vẫn để lại ít để mua heo con. Nếu thực sự cần tiền, con sẽ đến mượn ông.” Nhan Nham nhét tiền vào tay Tam Gia, rồi vội cáo từ.

“Đứa bé ngoan quá, không biết sau này vợ chồng Đại Trụ có hối hận không.” Nhìn theo bóng cô, Tam Gia khẽ lẩm bẩm.

Năm mới đến, Nhan Nham tròn 15 tuổi. Không còn nợ nần, cô sống nhẹ nhõm. Diệp Kỳ giúp nuôi một con heo, cô thì vẫn giữ hai con gà. Sân nhỏ ở trạm y tế cũng được khai khẩn trồng rau, cơ bản tự cung tự cấp. Ngày tháng thảnh thơi khiến cả Đại đội trưởng cũng phải ghen tị. Vì trạm y tế sát cạnh đội, ông thỉnh thoảng ghé qua, dẫu sao một cô bé sống một mình, ông cũng muốn trông chừng ít nhiều.

Nhan Nham nấu ăn giỏi, thi thoảng mua được chút thịt, mùi hương bay qua tường, khiến ba người trong đại đội đều ngửi thấy. Đại đội trưởng vừa thèm vừa lẩm bẩm: “Con bé này còn bảo sẽ mời ta ăn cơm nữa cơ.” Nhưng nghĩ rồi cũng chẳng dám qua, dù gì cô bé cũng hiếm hoi mới được ăn thịt, ông chẳng nỡ “dày mặt” xin ăn.

Ấy vậy mà Nhan Nham trèo lên ghế, đưa qua tường một bát thịt kho tàu, ông cũng chẳng khách sáo mà nhận. 

“Lần sau thím mày mua thịt, để bà ấy mua thêm cho cháu một miếng.” Đại đội trưởng vừa ăn vừa nói. 

Tất nhiên, bát thịt này ông cũng không ăn một mình, còn chia cho kế toán và chi ủy.

Nhan Nham cũng không quên gửi phần cho Diệp Kỳ và Tam Gia. Dù sao thịt cũng do Diệp Kỳ mua, vốn định nấu rồi mang đến cho cô. Nhưng nấu nướng thì anh còn vụng, mà công việc lại bận, Nhan Nham rảnh rỗi nên tự tay đảm nhiệm.

Năm đó, Nhan Hồng Chuyên kết hôn với Vương Phụng Linh. Nhà họ Nhan tuy không còn nợ ngoài, nhưng cũng sạch bách, nghèo kiết xác. Sau cưới, đôi vợ chồng trẻ dọn hẳn lên trấn, nhìn ngoài thì yên ổn, nhưng gần như cắt đứt với gia đình nhà chồng. Dù sao Nhan Hồng Chuyên cũng chẳng đưa tiền về, cả năm về nhà chưa đến hai lần, chẳng giúp được gì.

Nhan Hồng Kỳ cũng đã 18 tuổi mà vẫn ăn không ngồi rồi, ngày ngày làm công trong đội, chỉ đủ sống lắt lay.

Nhưng tất cả đều không còn liên quan đến Nhan Nham nữa. Giờ cô chỉ cần sống tốt cuộc đời riêng của mình là được.